PROTİSTA

Genel Özellikleri

• Eukaryotik canlılardır
  
• Tek hücreli ve koloni şeklinde yaşarlar
  
• Serbest ve parazit yaşayanlar bulunur
  
• Ototrof ve heterotrof olarak beslenenler bulunur
  
• Eşeyli ve eşeysiz üreme görülür
  
• Eşeyli üreme konjugasyonla
  
• Eşeysiz üreme bölünme ve tomurcuklanma ile gerçekleşir
  
• Beslenme ve hareket organellerine göre sınıflandırılır
  

Kamçılılar

• Tatlı sularda yaşarlar.
  
• Kontraktil kofulları vardır
  
• Beslenme ve hareketlerini kamçılarıyla yaparlar.
  
• Kloroplast taşırlar.(Hem ototrof hem hetotrof beslenirler.)
  
• Işığı algılayan göz lekesi sayesinde ışıklı ortamlara doğru hareket ederler.
  
• Üremeleri amitozla gerçekleşir.
  
• Besinlerini hücre ağzıyla alırlar
  

Kök ayaklılar

• Belirgin şekilleri yoktur.
  
• Serbest ve parazit olanları vardır.
  
• Beslenme ve hareketlerini pseudopod (yalancı ayak) denen sitoplazmik uzantılarla yaparlar.
  
• Tatlı suda yaşayanlarda kontraktil koful bulunur. Kontraktil koful hücreye giren fazla suyu ve çözünmüş metabolik artıkları hücrenin dışına atar.
  
• Bölünerek (Amitozla) çoğalırlar.
  
• Beslenme bütün hücre yüzeyi ile gerçekleştirilir.
  
• Madde alınımı ve dışa verilmesi difüzyon,osmoz ve Endositozla- Ekzositozla gerçekleştirilir.
  

Silliler

• Tatlı sularda yaşarlar
  
• Kontraktil kofulları vardır.
  
• Beslenmelerini ve hareketlerini sillerle yaparlar.
  
• Hücre zarı pelikula denen sert yapıdan oluşmuştur.
  
• Pelikulada hareket organeli olarak siller ve korunma organelleri trikositler bulunur.
  
• Pelikula hücreye şekil ve dayanıklılık verir.
  
• Besinlerin alınımı hücre ağzı ile sindirim artıklarının atılımı ise hücre anüsüyle olur.
  
• İki nucleus taşırlar
  

1-Macronucleus:Metabolizmadan (Beslenme,hareket,solunum,boşaltım,eşeysiz üreme vb.)
2-Micronucleus: Eşeyli üremede görev alır.

• Üremeleri
  

1-eşeysiz:Amitozla
2-eşeyli:Konjugasyonla gerçekleşir.

• Dış uyarıları algılar ve yön değiştirerek tepki verirler.(Hücrede ön ve arkakavramı gelişmiştir.)
  

Parameciumda konjugasyon

• Farklı özellikteki iki parameciunm yan yana gelirler
  
• Aralarında sitoplazmik köprü (Plasmodezma) kurulur
  
• Makronucleus ortadan kalkar
  
• Mikronucleuslar mayoz geçirerek 4 tane haploid nucleus oluşturur
  
• 4 nucleustan 3 tanesi ortadan kalkar
  
• Kalan tek haploid nucleus mitozla iki nucleus oluşturur
  
• Bu nucleuslardan biri kalıcı diğeri göçücü nucleustur
  
• İki hücrenin göçücü nucleusları karşılıklı değiştirilir
  
• Kalıcı nucleusla diğer hücreden gelen göçücü nukleuslar birleşerek diploid tek nucleus oluşur.
  
• Oluşan diploid nukleus ard arda 3 mitoz geçirerek 8 nucleus oluşturur
  
• Her bir hücre 2 sitokinez geçirerek 4 hücre oluşturur
  
• Oluşan hücrelere nucleuslar ikişer ikişer dağılır
  
• Konjugasyon yapan iki parameciumdan toplam 8 paramecium oluşur
  

Sporlular

• Parazit yaşarlar.
  
• Üremeleri sporla olur.(Metagenez görülür:Eşeyli ve eşeysiz üremenin birbirini ardışık takip etmesidir.)
  
• Hareket organelleri yoktur.(amoboid hareket ederler.)
  
• Besinlerini hazır aldıklarından besin kofuluları bulunmaz.
  
• Hayvansal organizmaların vücudunda yaşadıklarından kontraktil koful taşımazlar.
  

Yaşam döngüsü

• Sporozooalardan Plasmodium malarıada hayat devri anofel sokması ile sporozoitler (n) insan kanına geçer
  
• Alyuvarlar içine geçerek şizonta dönüşürler
  
• Şizont çoğa bölünerek (Şizogoni) merezoitleri oluşturur
  
• Alyuvarların parçalanması ile merezoitler ve toksinleri kana karışır.(Sıtma nöbetleri bu esnada görülür)
  
• Merezoitler ya yeni alyuvarlara girer, yada gametositlere dönüşür
  
• Anofelin bu insanın kanını emmesi ile gametositler anofelin barsağına geçer
  
• Gametositler(n) burada ovumu(n) ve mitoz geçirerek 4-8 sperm(n) haline gelirler
  
• Oluşan spermler ovumu barsak boşluğunda döller ve zigot(2n) meydanagelir
  
• Ameboid hareket eden zigot barsak epitelini delerek barsak kaslarınayerleşir
  
• Zigot burada mayoz geçirir ve ardından çoğa bölünerek (Sporogoni)sporozoitleri oluşturur
  
• Sporozoitler dolaşım sıvısı ile tükürük bezlerine taşınır ve döngü tamamlanır.
  

Not: Plasmodium malariada baskın döl haploidtir.Diploid aşama sadece zigot evresine indirgenmiştir.
Algler

• Tek hücreli,koloni oluşturanlar ve çok hücreli olan gruplar vardır
  
• Çok hücrelilerde kök,gövde,yaprak gibi oluşumlar yoktur
  
• Çoğunlukla fotosentetiktir
  
• Kloroplast ve farklı pigmentler de taşırlar
  
• Eşeysiz üremeleri bölünme ,tomurcuklanma ve vejetatif üreme ile gerçekleşir.Eşeyli üreme de görülür
  
• Suda veya sulu ortamlarda yaşarlar
  
• Su ekosistemlerinin temel üreticileridir
  
• Kloroplastlar e.r ler üzerine yerleşmiştir
  
• Deniz,göl,kaplıca ve buzul suları gibi çok farklı ortamlara uyumlu gruplar bulunur
  
• Bazı grupların aşırı çoğalması suyun özelliğinin bozulmasına ve diğer canlıların ölmesine neden olur
  
• Selüloz hücre çeperi bulundururla
  

Önemi

• Besin kaynağı olarak kullanılır
  
• Hayvan yemi üretimi
  
• Antibiyotik üretimi
  
• Kimya sanayide kullanılır
  
• Gübre üretimi
  
• Kozmetik ve ilaç sanayide kullanılır
  
• Minerel kaynağı olarak kullanılır
  
• Ekosistemlerde düzenleme ve artıkların arıtımı amacı ile kullanılır